GDO Nedir? Nasıl Yapılır? Yararları ve Zararları

GDO Nedir? Nasıl Yapılır? Yararları ve Zararları

GDO, genetiği değiştirilmiş organizmalar teriminin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. GDO’lu ürünler ise tarım ürünlerinin daha çok üretilmesini, daha verimli olmasını, üretim alanlarının kısıtlı ve insanların çok kalabalık olmasından dolayı birim alandan daha fazla ürün alınmasını ve son olarak da verimliliği arttırmak için tarımsal üretimin hastalık ve zararlılardan hatta zararlı çevre koşullarından korunmasını sağlamak amacıyla biyoteknolojik uygulamalarla genetik olarak değiştirilmiş ürünleri ifade etmektedir. GDO bitkilerde uygulanabileceği gibi tarımın hayvansal üretim gibi diğer kısmında da uygulanmaktadır. Peki, GDO’lu ürün üretmek için kullanılan biyoteknolojikuygulamalar nelerdir?

GDO’lu Ürün Nasıl Üretilir?

Bilindiği gibi organizmaların bütün fenotipik ve genotipik özellikleri nükleik asitlerinde (yani DNA ve RNA’larında) bulunmaktadır. Bu özelliklerin ise değiştirilmesi mümkündür. İşte GDO bu özelliklerin değiştirilmesiyle yapılmaktadır. Sözü edilen değişiklikler ise iki şekilde yapılabilir;

1. DNA’da bulunan herhangi bir özelliğe ait genin yerine başka bir organizmadan gen aktarılması
2. DNA’da bulunan genin biyoteknolojik uygulamalarla farklılaştırılması sayesinde organizmaya yeni bir özellik kazandırılması

Genel olarak iki şekilde yapılabilen GDO’lu ürünlerin üretim aşamaları ise aşağıdaki şekildedir.

1. İlk olarak kaynak hücreden istenilen özelliği aktaracak gen elde edilir. Bu genin genomdan alınabilmesi için kullanılan enzimler restriksiyon endonükleazlardır. 

2. Elde edilen gen özel ve seçilen bir organizmada çoğaltma işlemine tabi tutulur.

3. Çoğaltma işleminden sonra aktarılmak istenen gen bir vektör aracılığıyla hedef DNA iplikçiğine DNA-ligaz enzimi yardımıyla eklenir. Bu sayede organizmanın bünyesinde bu yeni geni üretmesi sağlanır. 

4. Organizmada yeni gen üretilmeye başlanınca üretilen gen istediğimiz özellik için gerekli proteini sentezler. Bu şekilde GDO’lu ürün üretilmiş olur.

GDO’lu Ürünlerin Yararları ve Zararları

GDO’lu ürünlerin insan sağlığı için bir tehlike teşkil edip etmediği günümüzde hala tartışılan bir konudur. Bu konunun çözüme kavuşturulamamasının en önemli nedeni ise henüz etkilerinin insanlar üzerinde görülebilmesi için gerekli sürenin geçmemiş olmasıdır. Deney hayvanları üzerinde sonuçlandırılmış birçok deneme olmasına rağmen, insanlar üzerinde aynı etkiyi gösterip göstermeyeceği de kesin değildir. Ancak, her şeyde olduğu gibi GDO’lu ürünlerin de yararlı yanları olduğu gibi zararlı yönleri de bulunmaktadır.

Yararları

•     GDO sayesinde besinler istenilen özelliklere kavuşturulmakta, daha dayanıklı, cazip ve kaliteli hale getirilebilmektedir.
•       Ürünlerin verimleri arttırılmakta ve bu sayede de açlık probleminin önüne geçilebilmektedir.
•        Tarımsal ürünlerin en büyük problemi olan hastalık ve zararlılarla mücadele edilebilir.
•        Bazı ilaçlar GDO sayesinde daha fazla miktarlarda ve daha ekonomik olarak üretilebilir.

Zararları

• Aktarılan genler bitkilerin polenlerinin yayılması gibi yöntemlerle çevreye yayıldığı için genetik kirlilik yaratabilir. 
• Alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
• Ekosistemdeki zinciri ve dengeyi bozabilir. 
• İnsanlarda ve hayvanlarda çeşitli kanserlere neden olabilir.